İNME (FELÇ) NEDİR ?
İnme beynin belli bir bölgesinde, travmatik olmayan kanama ya da damar tıkanıklığına bağlı olarak, o bölgenin beslenmesinin bozulması sonucu işlevinin durmasıdır. İnme gelişen beyin bölgesinde oksijenlenmeyen beyin hücreleri birkaç dakika içinde ölmeye başlar. Bu bölgenin yapısal özelliğine göre vücut fonksiyonları işlevini göremez. Halk arasında yaygın olarak felç adıyla bilinmekle birlikte en kısa açıklaması inme aslında bir beyin krizidir. Kalp krizinin beyindeki eşdeğeri olarak düşünülmelidir.
İnme nedenlerine göre temel iki farklı grupta ya da türde incelenmektedir:
1.)Tıkayıcı (iskemik): Klinikte görülen inmelerin %80-85’i tıkayıcı tip damar hastalığına bağlı inmelerdir. Beyindeki bu damar tıkanıklığı farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Beyin damarlarının aterosklerotik tıkanması, kalpte ya da beyne giden ana atardamarlarda oluşan bir pıhtının beyne gidip atardamarı tıkanması, doğumsal kan pıhtılaşma bozuklukları gibi.
2.)Kanayıcı (hemorajik): Beyindeki bir kan damarında hipertansiyon ya da anevrizmaya bağlı kan sızıntısı olduğunda meydana gelir. Görülme sıklığı iskemik inmeye göre çok daha azdır (% 15-20).
İNME İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
İnme için bilinen risk faktörleri değiştirilebilir ve değiştirilemez risk faktörleri olarak iki gruptur.
Değiştirilemeyen risk faktörleri:
-İleri yaş (55 yaş üstü)
-Erkek cinsiyet
-Ailede inme geçirme öyküsü
-Geçmişte inme geçirmiş olmak
Değiştirilebilen risk faktörleri:
-Hipertansiyon
-Sigara
-Alkol kullanımı
-Obezite (Aşırı şişmanlık)
-Diyabet (Şeker hastalığı)
-Kalp ritm bozukluğu
-Fiziksel hareketsizlik
-Yüksek kolesterol
İNMENİN BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Etkilenen bölgeye göre belirtiler değişkenlik göstermektedir. Bulgular ani olarak ortaya çıkar. Aşağıdaki belirtilerden biri ve daha fazlası geliştiğinde inmeden şüphelenilmelidir.
-Yüzde ağız kenarında ani ortaya çıkan kayma
-Konuşmada bozulma, hiç konuşamama, anlamsız kelimeler çıkarma
-Vücut bir yarısında gelişen ani güç kaybı
-Vücudun ya da yüzün bir yarısında uyuşma
-Ani gelişen görme kaybı
-Baş dönmesi, denge kaybı, kol ve ellerde koordinasyon kaybı
-Akut olarak ortaya çıkan kafa karışıklığı, algı bozukluğu
-Yutmada ani gelişen güçlük
-Ani ortaya çıkan şiddetli başağrısı
İNMENİN TEDAVİSİ:
İnme tedavisi mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Süre uzadıkça beyin hücrelerinde fonksiyon kaybı artmaktadır. Yukarıda bahsedilen bulgulardan herhangi biri fark edildiğinde hasta hemen acil servise ulaştırılmalıdır. Acil serviste inme tanısını doğrulamak için bir takım testler ve radyolojik tetkikler yapılmaktadır. Ardından hastanın ne tip inme geçirdiği, ne zaman geçirdiği ve inmeye neden olan faktörlere göre inme tedavisi nöroloji hekimlerince düzenlenmektedir. Geçirilen inme sonrası sekel kas güçsüzlüğü mevcutsa hastaya mutlaka fizik tedavi ve rehabilitasyon da gerekmektedir.
İNMEDEN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALIDIR?
İnmeye neden olan değiştirilebilir risk faktörleri için önlemler alınmalıdır. Düzenli sağlık kontrollerinin yapılması, beslenmeye dikkat edilmesi, fiziksel egzersiz yapılması, sigara ve alkol kullanılmaması inmeden korunmada esastır. Kişide kalp hastalığı, yüksek tansiyon veya diyabet, yüksek kolesterol mevcutsa mutlaka ilgili hekimlerce takip edilmelidir. Önerilen ilaçlar düzenli kullanılmalıdır. İkincil korunma olarak, yani bir kez inme geçirdikten sonra tekrar inme geçirilmemesi için bahsedilen önlemlere ek olarak ilk inmede ortaya çıkan nedene yönelik başlanan tedavi kesinlikle aksatılmamalıdır.